Aylara Göre Bebek Gelişimi
Yeni doğan bebek, ev halkı ve özellikle
anne için yeni bir yaşamdır. Bebeklerin ilk günlerde genel olarak uyumak,
emmek, kaka ve çiş yapmak dışında fazla bir eylemleri yoktur. Sadece yeni
tanıştığı bu dünyayı keşfetmeye başlayarak, onun için çok yeni olan yaşamayı
öğrenmeye çalışır. Dünyayı ilk önce gözleriyle, sonra elleriyle, sonra
bacaklarıyla keşfetmeye başlar.
İlk günlerde sadece varlığıyla hayatınızda
olduğunu düşündüğünüz bebeğiniz, ailenize katılmasıyla birlikte aslında siz
anne babaları fazlasıyla etkiler. Doğduğu andan itibaren çaresiz olan bebeğiniz
sizin ilginize, bilginize ve sevginize muhtaçtır.
Size bağımlı ve muhtaç olan, her şeyiyle
kendine özgü özellikleri ve davranışlar olan bebeğinizin beslenme, uyuma,
ağlama alışkanlıkları da kendine özgüdür. Dış görünüş itibariyle komşu, arkadaş
ve çevrenizdekilerin bebeklerinden çok farklı olacağından gelişim süreçleri de
farklılık gösterecektir.
1. Ay
Neler Yapabilir?
Ağzını açıp, meme başını arar, emme ve
yutma hareketleri yapar. Ellerini yumruk yapıp ağzına götürür. Uyanık olduğunda
sizin yüzünüze bakar ve sesinizi dinler. Oynarken ayakları ve ellerine dayanıp
itebilir. Sırt üstünden, yana dönmeye çalışır. Parmağınızı emmeye çalışır. Aç,
huzursuz ve sıkıntılı olduğunda ağlayarak ilişki kurmaya çalışır. Günün büyük
çoğunluğunda uyur, 2-3 saatte bir uyanıp beslenmeye çalışır. Oturur durumda
başını, ara sıra dik tutabilir. Yüzükoyun yatırılınca başını titreterek
kaldırabilir. Avcuna konan parmağı sıkı sıkı tutar. Çıngırak ve zil sesine ilgi
duyar, tepki verir. Bakışlarını yanına gelen kişi üstünde tutar.
Değişiklikler
Göz kasları geliştikçe göz hareketlerini
daha kontrollü yapmaya başlar. Göz kasları hala tam olarak gelişmediği için de
zaman zaman göz kaymaları olabilir. Kişiliği gelişmeye başlar, bu nedenle bazı
bebekler huysuz ve çok gürültülü iken diğer bebekler sakin ve sessiz olabilir. Birinci
ayın sonuna doğru, sizin konuşmalarınıza, sesinize ve dokunmanıza yanıt olarak
gülümsemeye başlar. Bu bebeğinizin sosyalleşmeye başlaması demektir. Beslenme
saatleri gittikçe daha düzenli olmaya başlar.
Oyunlar
Bebeğinizin yüz ifadelerini ve onun
çıkardığı sesleri taklit ediniz. Bebeğinizin kulağına yumuşak bir ses tonu ile
konuşup, müzik dinletebilirsiniz. Basit ninniler, tekerlemeler ve halk
türküleri onun için dinlendirici ve sakinleştirici olacaktır. Bebeğinizi,
başını destekleyerek omzunuzda taşıyabilir, böylece çevreyi görmesini ve
kendini eğlendirmesini sağlayabilirsiniz. 20-30 cm. mesafeden bebeğinize
resimler, basit şekilli parlak renkli veya siyah beyaz şekiller, oyuncaklar
gösterebilirsiniz. Yatağının kenarlarına ufak, hareketli, parlak hayvan
figürleri, ayna, çıngıraklar asabilirsiniz. Bebeğinizi kucağınıza alıp öpün ve
ona sarılıp uzanın. Bebeğinizle konuşun ve onu ismi ile çağırın. Görmekten en
çok hoşlandığı şeklin insan yüzü olduğunu unutmayın.
Beslenme
Mümkünse
bebeğinize sadece anne sütü verin. Eğer herhangi bir nedenle anne sütü
veremiyorsanız ya da sütünüzün yetmediğini düşünüyorsanız, doktorunuzun
önereceği hazır mamaları verebilirsiniz. Bu dönemde mecbur kalmadıkça inek sütü
kullanmayınız. Bebeğinizin beslenmeye başlamadan rahat ve huzurlu olmasını
sağlayınız. Altı kirli ise emzirmeden önce altını değiştiriniz. Bebeğinizin
uyanık olduğuna ve beslenmeye hazır olduğuna emin olunuz. Emzirdikten sonra
mutlaka gazını çıkartınız.
Bakım
Bebeğinizin altını sık sık değiştiriniz.
Bu dönemde bebeklerin pek çoğu genellikle hemen beslendikten sonra olmak üzere
günde 4-6 defa kakasını yapar. Bebeğinizin tırnaklarını kesiniz, böylece
kendini çizmesine engel olursunuz. Arabaya bindiğinizde bebeğinizin mutlaka
yaşına uygun bebek koltuğuna bağlı olduğuna emin olunuz. Bebeğiniz ağladığı
zamanlarda bebeğinizi kucağınıza alarak yumuşak bir sesle onunla konuşun veya
mırıldanın. Gündüzleri dolaşırken bebeğinizi önünüze astığınız kanguru ile
taşıyabilirsiniz. Temasınız ve sıcaklığınız onda güven hissi uyandıracak ve
hareketler bebeğin denge duyusunun gelişmesine yardımcı olacaktır. Evdeki diğer
kardeşlerin sizin denetiminizde bebeğe dokunmalarına, sevmelerine ve onun
bakımında size yardımcı olmalarına olanak sağlayınız. Böylece hem gereksiz
kıskançlıkların önüne geçilecek hem de kardeşler arasında sağlıklı bir ilişki
kurulması mümkün olacaktır. Bebeğiniz için güvenebileceğiniz ve iyi ilişki
kurabileceğiniz bir doktor seçin. 2 haftalık ve 4 haftalık olduğunda
muayenelerini yaptırın. 1. ayında doğumda yapılan Hepatit B aşısının ikincisini
yaptırın.
2. Ay
Neler Yapabilir?
Annesi dışındaki farklı yüzleri ve
sesleri tanıyabilir. Gözleriyle hareketlerinizi izler. Üç boyutlu objeleri ve
parlak renkleri seyretmekten hoşlanır. Ellerini açmaya başlar. Düz ve sert
zemine bastırıldığında ayaklarıyla zemini iter. (Bu bir reflekstir. Gücü
göstermez. Sert zemine basınca bacak gerilir.) Eline aldığı her şeyi ağzına
götürüp emer. Emerek sakinleşir. Eline aldığı oyuncağı düşürmeden 1-2 saniye
tutabilir. Uyku pozisyonu için tercihi oluşmaya başlar. Genellikle gece bir-iki
kez uyanarak beslenir. Bazen 8 saat uyuyabilir. Bazı bebekler ise hala 2-3
saatte bir kalkabilir.
Değişiklikler
Duygularını ifade edebilmeye başlar.
Mutluluğu, kızgınlığı net bir şekilde gösterir. Kucaklama veya tanıdık sesle
sakinleşir. Güvende olduğunu bilir. Beslenme ve uyku saatleri düzene girmeye
başlar. Bazı bebekler gece boyu uyuyabilir. Sinir sisteminin gelişimi nedeniyle
hareketleri daha sakindir. Sıçramalar azalır, ancak uykuda devam edebilir.
Başını dik tutabilir. İlgisini çeken sese doğru döner, biberonu görünce emme
hareketi başlar. Annesi ya da ona bakan kişiyi görünce mutlu sesler çıkarır,
sevindiğini belli eder.
Oyunlar
Bebeğinizin dikkatini çekmek için
yumuşak, nazik ama alçalan, yükselen farklı ses tonlarıyla konuşun, göz teması
kurun. Mimiklerinizi izlemesine ve taklit etmesine izin verin. Sakinleştirmek
istiyorsanız alçak sesle ritmik konuşun, sevdiğinizi söyleyin, övün.
Bebeğinizle konuşmanız bu dönemde onun için en eğlenceli oyundur. Sizinle
birlikte bazı heceleri çıkarır, aaa-ooo-agu gibi. Çıngırağı kulağının yanında
yavaşça sallayarak, parlak renkli bir oyuncağı yüzüne yaklaştırıp,
uzaklaştırarak onu eğlendirebilirsiniz. Kulağına yavaş sesle ismini
söylediğinizde gözleri hareketlenir, başını size çevirmeye çalışır. Hava izin
verdiği sürece bebeğinizi günlük yürüyüşe çıkarın. Konuşun, dokunun, kucaklayın
ve sevginizi gösterin.
Beslenme
Sadece anne sütü ile, yetmiyorsa destek
olarak yaşına uygun mama ile besleyin. Günde beş öğün verebilirsiniz. Unutmayın
her bebek kendine özgüdür. Daha az veya daha çok yiyebilir. Önemli olan
sağlıklı büyümedir. Ek besinleri doktorunuza danışmadan vermeyin, bunlar için
henüz çok küçüktür. Anne sütü veriyorsanız her beslenmede iki göğsünüzü de vermeye
çalışın. İstemiyorsa zorlamayın. Sıkı diyet ve ağır spor süt miktarınızı
azaltabilir. Günlük yürüyüşleri tercih edin. Unutmayın emzirme kilo vermenize
yardımcıdır. Doktorunuz herhangi bir nedenle size ilaç yazarsa, emzirdiğinizi
mutlaka hatırlatın. Kendiniz herhangi bir ilaç almadan önce mutlaka bebeğinizin
doktoruna danışın. Gebelikte kullandığınız vitaminlere devam edin.
Bakım
Düşmelere karşı dikkatli olun. Bebeğinizi
yüksek bir yerde yalnız bırakmayın. Yakalayıp kendini yuvarlamaya yardım edecek
şeylerin yakınına yatırmayın. Bezini her değiştirişinizde poposunu ılık suyla
yıkayın veya ılık suda ıslatılmış pamukla temizleyin. Koruyucu bir krem
kullanmak pişikleri önleyici olacaktır. Banyo yaparken küvetin tabanına bir
havlu koyarsanız kaymasını önlersiniz. Gözlerini, kulağını ve burnunu yumuşak
bir tülbentle temizleyin. Birinci karma aşıları, rotavirüs aşısı ve kontrolü
için doktora götürün.
3. Ay
Neler Yapabilir?
Sesler çıkarır, mimiklerle cilve yapar,
dış dünya ile ilişkisi gelişir. Daha az ağlar. Yalnız bırakılırsa protesto
eder. Sosyal olmak ister. Yanında birinin varlığı onu mutlu eder. Farklı renk
ve oyuncaklardan hoşlanır. Özellikle çıngıraklar ilgisini çeker. Uzattığınız
nesnelere uzanır, onları yakalayabilir ve birkaç saniye tutabilir. Gözünün
önünde yavaş hareket ettirdiğiniz oyuncağı bir yandan diğer yana kadar
izleyebilir. Sadece gözüyle izlemek, görmek için kafasını da nesneyi
götürdüğünüz yana çevirir. Yüzükoyun yatarken dirseklerinden destek alarak
başını kaldırabilir. 7-8 saat beslenmeden gece uykusu uyuyabilir.
Değişiklikler
Başını ve gövdesini daha iyi kontrol
eder. Artık başını, gövdesini çok çevirmeden tek başına çevirebilir. Hareketleri
gelişir. Her şeyi gözler, yaptıklarınızı izler, uzattıklarınızı yakalar ve
emmek için ağzına götürür. El ve parmakları ile ilgilenir, uzun süre onlara
bakar. Evirip çevirerek uzun süre elleriyle oyalanabilir. Görmesi neredeyse
tamdır. Nesneleri, renkleri tüm ayrıntılarıyla görür. Uyku, uyanıklık ve yeme
düzeni oluşmaya başlar.
Oyunlar
Bebeğinizle oynarken yüzünüzün tamamını
görebilmesi için direkt ona bakın. Pek çok farklı nesne gösterin. Bunun için
parlak renkli, dinlemesi, dokunması, izlemesi ilginç olan ama ağzına
götürdüğünde yutma riski olmayacak kadar büyük oyuncaklar seçin. Yakalaması,
ulaşması için onu cesaretlendirin. Yatağına kırılmayan bir ayna asın, yalnız
olmadığını hisseder, kendini inceler. Eline küçük bir çıngırak verip, onunla
nasıl ses çıkaracağını ve sallamayı öğretin. Onun yaptıklarından, memnun
olduğunuzu gösterin, onu övün ve sık sık ismini söyleyin. Bebeğinize şarkı
söyleyip, onunla dans edin. Ona ilgi ve sevginizi sunun.
Beslenme
Hala sadece anne sütü veya mama ile
besleyin. Sütünüzü zorunlu hallerde verilmek üzere depolayabilirsiniz. Sütünüzü
buzdolabında 24 saat, derin dondurucuda 6 ay saklayabilirsiniz. Doktorunuz
önermeden katı gıdalara başlamayın. Dinlenmeye, dengeli beslenmeye ve yeterince
sıvı almaya özen gösterin.
Bakım
Küçük parçalı oyuncakları bebeğinizden
uzak tutun. Bebeğiniz minik bir sepette uyuyorsa ona bebek karyolası almayı
planlayın. Özellikle parmaklıkların arasının sıkışmayacağı kadar dar ve
yüksekliğin düşmeyeceği boyutta olmasına özen gösterin. Bebeği dışarı
çıkarırken sizin rahat ettiğiniz kıyafetin bir fazlasını giydirin. Siz
süveterle çıkarken ona 3 battaniye örtmeyin. Dışarıya çok fazla çıkmıyor
olsanız da yavaş yavaş güvenilir bir bebek bakıcısı araştırmaya başlayın. Onu
siz birlikteyken bebeğinizle tanıştırın. Bebeğinizi normal kontrolü, pnömokok
ve BCG aşısı için doktorunuza götürün.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder